De speech ‘Na Corona’ van Carola Schoor was een van de drie genomineerde speeches voor de Prinsjesrede 2020. De Prinsjesrede is een jaarlijkse politieke speech wedstrijd, waar vele gerenommeerde speechschrijvers in politiek Den Haag aan meedoen. Alleen al het genomineerd  worden is een grote eer en erkenning. 

De opdracht in 2020 luidde: Jij bent de nieuwe Denker des Vaderlands. Je hebt het stokje overgenomen van Daan Roovers en maakt je eerste opwachting op nationale tv. En niet zomaar bij iets! Er komt nog één keertje een DWDD-uitzending om terug te kijken op de coronacrisis en Matthijs van Nieuwkerk zelf heeft je gevraagd om een speech te houden. Hij wil graag dat je antwoord geeft op maar 1 vraag: hoe nu verder?

De video is te bekijken op: https://www.youtube.com/watch?v=qo4Pn-Dp0bI

Tekst van de genomineerde speech:

Na Corona

Ik zeg het maar meteen Matthijs. Je vraag — wat te doen na Corona? — sorry, die ga ik dus niet beantwoorden. Natuurlijk ben ik trots dat ik de nieuwe Denker des Vaderlands ben. Maar dat betekent niet dat ik nu al het denkwerk voor Nederland moet doen. Mijn taak is juist om jullie aan het denken te zetten.

Ik neem jullie daarom mee naar 1942, St. Michielsgestel. Het is oorlog. In een kostschool, Beekvliet, houden de nazi’s ongeveer vijfhonderd bekende Nederlanders gevangen. Matthijs had er zeker bijgezeten, als hij toen had geleefd. Ikzelf misschien ook wel, als Denker des Vaderlands. Er zitten schrijvers, wetenschappers, politici. Ze zitten gevangen, maar hebben het verder niet slecht. Er is genoeg eten. Ze doden de tijd met discussiëren, ze schaken—
—net als wij eigenlijk tijdens de lockdown, Matthijs. Daarom haal ik dit voorbeeld ook aan. Natuurlijk was dat kamp, Beekvliet, erger dan een lockdown, maar er zijn ook overeenkomsten. Ook wij houden gedwongen rust. Ook wij voelen ons opgesloten. Ook wij hebben het verder niet slecht. En er is nog een overeenkomst. Wanneer het verzet een bomaanslag pleegt, pikken de nazi’s er vijf gevangenen uit. Zomaar. Matthijs had erbij kunnen zitten, ikzelf, nog drie… Wij worden diezelfde nacht nog geëxecuteerd. Afschuwelijk. In het kamp slaat de sfeer om. Je weet nooit of je er de volgende dag nog zal zijn.

Datzelfde maken we nu mee. Het virus is meestal ver weg, gelukkig. Maar het kan elk moment toeslaan. Zomaar. Je kunt ziek worden, of het al zijn. Je kunt anderen besmetten. Je vader kan overlijden. Jijzelf. Net als toen hangt de dood als een onzichtbare dreiging in de lucht. Er heerst een vreemde mix van spanning en rust. Spanning die je alert houdt; rust die je openstelt voor nieuwe inzichten. Waardoor je verandert. Onvermijdelijk. Ik zal vertellen hoe dat in Beekvliet ging, en daarna kom ik terug op jouw prangende vraag, Matthijs: Wat nu?

Eerst hoe ze veranderden, in St. Michielsgestel. Vóór de oorlog leefde iedereen in zijn eigen “zuil”, zoals dat heette. Katholieken, protestanten, socialisten, noem maar op. Ze kenden elkaar niet. Dus die bekende Nederlanders leren elkaar in Beekvliet pas echt kennen. Sommigen worden vrienden, anderen absoluut niet. Maar onverwacht lopen ruzies en vriendschappen dwars door de zuilen heen. Die steunpilaren van de maatschappij blijken opeens achterhaald. Er zijn nu zwaarwegender verschillen: tussen democratie en dictatuur bijvoorbeeld, en tussen conservatief en progressief. Dus besluiten ze: dat gaan we veranderen, na de oorlog.

Dat was wat optimistisch. Er waren veel gevestigde belangen, en er veranderde dus niks, na de oorlog. Maar toen, vanaf de jaren zestig brokkelden de zuilen toch af. Omdat de mensen waren veranderd. En dan volgt de maatschappij uiteindelijk vanzelf. Onvermijdelijk.

Nu de vraag: wat gebeurt er na Corona? Veel mensen voorspellen dat we snel weer in onze oude gewoontes terugvallen. Dat dacht ik eerst ook. Maar door Beekvliet zie ik het nu anders. De oorlog had de mensen veranderd. En uiteindelijk volgde de maatschappij vanzelf. En Matthijs, als ik dan iets moet voorspellen, als Denker des Vaderlands; dat gaat na Corona precies zo.

Want natuurlijk vallen we eerst terug in onze oude gewoontes. We zijn veel te blij dat we alles weer mogen. Heel Holland feest. Het liefst in grote massa’s. En we werken ons een slag in de rondte. De Corona-crisis heeft ons miljarden gekost. Dat moet terugverdiend worden, en snel.

Maar ondertussen wringt er iets. Weet je nog, tijdens de quarantaine, die rust? Nu zoveel drukte. Dat wisten we eigenlijk al, maar nu dringt het echt door. En weet je nog, de lucht was toen zo blauw. Nu zit hij weer vol witte strepen. Zoveel vliegtuigen. Dat wisten we eigenlijk al, maar nu dringt het echt door. En in Oost-Brabant blijft men bezorgd. Zoveel mensen en dieren dicht op elkaar. Een virus spring er zo over. Dat wisten we eigenlijk al, maar nu dringt het echt door.

En dan, na verloop van tijd, ziet de wereld er plotseling anders uit. Maar niemand legt een verband met Corona. Want die verandering, na Corona, die is mislukt. Net als na de oorlog. Toen bleef alles ook hetzelfde.

En dat is wat Beekvliet ons leert. Als straks alles weer gewoon lijkt, na Corona, en het is mislukt om ook maar iets te veranderen, denk dan: eigenlijk is alles al anders. Want wij zijn veranderd. Dat weten we eigenlijk al, het hoeft alleen nog maar door te dringen. En dan volgt de maatschappij vanzelf. Niet zomaar, maar onvermijdelijk.

Succes ermee!